Welzijnscheck varkens
Om het risico op bijten in flanken, oren of staarten bij varkens te beoordelen, ontwikkelde de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) samen met partners de welzijnscheck varkens. Deze werd 1 juli 2020 ingevoerd. Varkenshouders vullen jaarlijks de welzijnscheck in voor hun bedrijf. Zij krijgen zo zicht op hoeverre bijtgedrag op het bedrijf voorkomt. Tevens laat de welzijnscheck zien welke factoren op het bedrijf aanwezig zijn die het risico op bijtgedrag vergroten.
Welzijnscheck varkens direct invullen?
Log hier in en ga aan de slag met een van de welzijnschecks.
Op deze pagina vindt u meer achtergrondinformatie over de Nederlandse welzijnscheck varkens. Waarom zijn deze checks ingevoerd, wat is het belang ervan en wat wordt er van varkenshouders en hun adviseurs verwacht? Een beknopte toelichting staat in de flyer 'Welzijnscheck maakt welbevinden varkens aantoonbaar'.
Bent u varkenshouder of adviseur en wilt u de welzijnschecks inzien of invullen? Dat kan. Klik hier en u komt terecht bij de inlog van de digitale welzijnscheck.
U kunt dezelfde inloggegevens gebruiken als bij de AVP-scan. Nog niet eerder de AVP-scan of de Welzijnscheck varkens ingevuld? Maak dan simpel een account aan.
Doel welzijnscheck
Volgens de huidige wetgeving (Besluit Houders van dieren en Besluit diergeneeskundigen) mogen staarten van varkens alleen onder strikte voorwaarden gecoupeerd worden. Bijvoorbeeld als er maatregelen getroffen zijn om bijtgedrag te voorkómen. Werken deze niet dan mag een dierenarts een attest schrijven. Alleen hiermee heeft een varkenshouder toestemming om staarten te couperen.
Jaarlijkse risicobeoordeling
De Europese Commissie heeft bepaald dat alle Europese lidstaten erop moeten toezien dat varkenshouders een risicobeoordeling uitvoeren om het risico op bijtgedrag bij varkens op hun bedrijf vast te stellen. Met de welzijnscheck voldoet Nederland aan deze verplichting.
In de IKB’s wordt een voorschrift opgenomen waarin staat dat varkenshouders jaarlijks een risicobeoordeling van alle diercategorieën opstellen. Op basis van de antwoorden in de welzijnscheck en het plan van aanpak kan een varkenshouder besluiten bij één of enkele tomen varkens met intacte staarten te houden.
In overleg met adviseurs
Varkenshouders hoeven deze beslissing niet alleen te nemen, maar kunnen advies vragen aan bijvoorbeeld de dierenarts en voervertegenwoordiger. Gezamenlijk kan het best beoordeeld worden of het verantwoord is om een begin te maken met het stoppen met couperen. Als op basis van alle informatie blijkt dat het op een bedrijf nog niet verantwoord is om te stoppen met couperen, kunnen varkenshouders eerst aan de slag met het plan van aanpak.
Welzijnscheck is hulpmiddel
Door de welzijnscheck in te vullen krijgen varkenshouders en erfbetreders inzicht in:
- hoeverre bijtgedrag op een varkensbedrijf voorkomt; en
- welke risicofactoren op het bedrijf aanwezig zijn die de kans op bijtgedrag vergroten.
De welzijnscheck helpt de varkenshouder en zijn adviseurs om bedrijfsspecifieke aanpassingen te doen die het dierenwelzijn en de diergezondheid verbeteren. Met de welzijnscheck kunnen varkenshouders verantwoord en stapsgewijs toewerken naar het houden van varkens met intacte staarten.
Veelgestelde vragen
Welzijnscheck varkens
Wat is de welzijnscheck?
De welzijnscheck is een vragenlijst, waarin aandacht besteed wordt aan verschillende aspecten op een varkensbedrijf. Het gaat om algemene vragen en vragen over de risicofactoren voor bijtgedrag in het bijzonder. De welzijnscheck is er voor zuigende biggen, speenbiggen, opfokzeugen en vleesvarkens. Met de welzijnscheck krijgen varkenshouders en erfbetreders enerzijds inzicht in hoeverre bijtgedrag op een bedrijf voorkomt en anderzijds in hoeverre risicofactoren op het bedrijf aanwezig zijn die de kans op bijtgedrag vergroten.
Aanvullende informatie over de welzijnscheck vindt u hier.
Hoe is de welzijnscheck tot stand gekomen?
De welzijnscheck is ontwikkeld door de POV samen met partners. Wageningen UR heeft de uitvoering gedaan in nauwe samenwerking met varkenshouders, dierenartsen en voeradviseurs.
Bij de totstandkoming is gebruik gemaakt van alle tot nu toe bekende (wetenschappelijke) informatie over bijtgedrag en de risicofactoren hiervoor. Vervolgens zijn de vragenlijsten van de welzijnschecks getest door 40 varkenshouders. Op basis van de resultaten zijn de welzijnschecks aangepast aan de praktijkomstandigheden op varkensbedrijven.Waarom moet een varkenshouder de welzijnscheck invullen?
De Europese Commissie heeft in 2016 aangegeven dat alle Europese lidstaten erop moeten toezien dat varkenshouders een risicobeoordeling gaan uitvoeren om het risico op bijtgedrag op hun bedrijf vast te stellen. Met de welzijnscheck voldoet Nederland aan deze verplichting. In de IKB’s wordt vanaf 1 juli 2020 een voorschrift opgenomen waarin staat dat varkenshouders uiterlijk 31 december 2020 de Welzijnscheck in moeten vullen.
Wat zijn de voordelen van de welzijnschecks voor een bedrijf?
De welzijnscheck besteedt aandacht aan een groot aantal aspecten van de bedrijfsvoering op een varkensbedrijf. Door de vragen gezamenlijk met de dierenarts en/of voeradviseur in te vullen, krijgt de varkenshouder inzicht in de sterke punten èn verbeterpunten op het eigen bedrijf. Op basis van de antwoorden kan de varkenshouder een plan van aanpak opstellen. Hierin benoemt hij of zij de benodigde aanpassingen die het dierwelzijn, diergezondheid en de algehele bedrijfsvoering verbeteren.
Tenslotte kan de ondernemer met behulp van de aanpassingen stapsgewijs en verantwoord toewerken naar het houden van varkens met lange staarten.
Waar kan ik terecht als ik vragen of opmerkingen heb over de welzijnscheck?
U kunt voor al uw vragen contact opnemen met info@pov.nl. Geef aub in de mail duidelijk aan wat uw vraag of opmerking is, uw naam en telefoonnummer.
Wat te doen met de ingevulde welzijnschecks?
Jaarlijks wordt het invullen van de welzijnschecks gecontroleerd door de IKB-organisatie waarbij de varkenshouder is aangesloten.
Als de welzijnschecks zijn ingevuld, maakt de varkenshouder op basis van de antwoorden en adviezen een plan van aanpak. Niet verplicht, maar wel een belangrijke vervolgstap.
Het plan van aanpak beschrijft welke (management)aanpassingen een varkenshouder kan doen, waardoor het welzijn van de varkens verbetert en het risico op bijtgedrag vermindert. Ook voor het plan van aanpak geldt dat varkenshouders samen met hun adviseurs (dierenarts, voervertegenwoordiger etc.) bepalen welke aanpassingen op het bedrijf zinvol en uitvoerbaar zijn.Welke rol speelt de welzijnscheck in een uiteindelijk verbod op het couperen van staarten?
De welzijnscheck is een hulpmiddel om de risico's voor bijtgedrag bij varkens inzichtelijk te maken. Wat is de invloed van klimaat, leefruimte, voer, hokverrijking en gedrag van de varkens op het wel of niet bijten in flanken, oren en staarten van hokgenoten. De antwoorden in de welzijjnscheck geven inzicht. Inzicht waarmee een varkenshouder kan besluiten aanpassingen door te voeren en daarmee het dierwelzijn, diergezondheid en algemeen bedrijfsresultaat te verbeteren.
Zijn de omstandigheden zo dat het bijtgedrag vermindert, dan kan een varkenshouder beslissen om bij één of enkele tomen de staarten niet meer te couperen. Dierwelzijn staat hierbij altijd voorop. Een varkenshouder neemt deze beslissing vaak niet alleen, maar betrekt daar zijn dierenarts en voervertegenwoordiger bij. Gezamenlijk beoordelen zij of het verantwoord is een begin te maken met het stoppen met couperen. Als op basis van alle informatie blijkt dat het nog niet verantwoord is om te stoppen met couperen, gaat de varkenshouder eerst aan de slag met het plan van aanpak.
Is Nederland het enige land waarin de welzijnscheck verplicht is?
Nee, de Europese Commissie heeft in 2016 aangegeven dat alle Europese lidstaten erop moeten toezien dat varkenshouders een risicobeoordeling uitvoeren om het risico op bijtgedrag op het bedrijf vast te stellen. In onder andere Denemarken, Duitsland en België is het invullen van een risicobeoordeling al verplicht.
Invullen welzijnscheck
Wie kan mijn gegevens, die ik in de welzijnschecks invul, inzien?
Niemand anders dan u zelf heeft toegang tot uw account op welzijnscheckvarkens.nl. Gegevens worden niet gedeeld met derden. POV is eigenaar van de welzijnscheck.
Lees hier de privacyverklaring van POV.
Wat is nieuw aan de welzijnscheck 2021?
De welzijnscheck is vernieuwd op basis van opmerkingen en suggesties van varkenshouders en erfbetreders.
Een opsomming wat is veranderd ten opzichte van 2020:
- Naast een welzijnscheck voor reguliere bedrijven is er nu ook check voor bedrijven met een ander type houderij systeem ‘3* Beter Leven’.
- De antwoorden van 2020 zijn alvast ingevuld bij vragen waarvoor dit relevant is.Uitgezonderd voor de welzijnschecks 3* Beter Leven. Hier matchen de antwoorden 2021 niet met de antwoorden van 2020.
- Sommige vragen hebben een toelichting staan bij de ‘i’. Klik deze aan om deze te lezen.
- Het resultaat per onderwerp wordt uitgedrukt in punten in plaats van in de kleuren groen, oranje rood.
- Bij het resultaat per onderwerp worden adviezen voor managementmaatregelen getoond. De adviezen kunt u aanvinken en zo in uw eigen plan van aanpak plaatsen
- Een potloodje bij elke compleet ingevulde check maakt het mogelijk op een later moment antwoorden aan te passen.
Voor welke bedrijven is de welzijnscheck 3* Beter Leven bedoeld?
Voor biologische varkensbedrijven (SKAL), bedrijven met 3* Beter Leven systeem en alle andere alternatieve houderijsystemen.
Wat is er met de ingevulde welzijnschecks van 2020 gebeurd?
De ingevulde welzijnschecks 2020 zijn nog steeds beschikbaar en in te zien in uw account op www.welzijnscheckvarkens.nl.
In welzijnscheck 2021 zijn bij vragen waar dat relevant is, de antwoorden van 2020 weergegeven als handig geheugensteuntje.
Hoe moet ik de welzijnscheck invullen?
Er zijn verschillende manieren om de welzijnscheck in te vullen. Het document kan geprint en met de pen ingevuld worden. Ook kunt u de vragenlijst online invullen via een speciaal ontwikkelde tool.
Voordeel van deze online tool is dat u het document eenvoudig kunt opslaan en kunt versturen naar uw eigen voeradviseur of dierenarts.
Online krijgt u een puntenoverzicht met uw resultaat. Dit overzicht geeft u tips en adviezen die u met één druk op de knop kunt toevoegen aan het eigen plan van aanpak om bijtgedrag te verminderen en te voorkomen.Is er iets onduidelijk: raadpleeg de invulhulp.
Het is belangrijk dat u de welzijnscheck samen met uw adviseurs invult. Vooral de dierenarts en de voeradviseur zijn hierbij belangrijk.
Ben ik verplicht de welzijnscheck in te vullen?
Ja. De welzijnschecks moeten jaarlijks worden ingevuld. Dat is vanaf 1 juli 2020 opgenomen in de voorschriften van IKB Varken en IKB Nederland Varkens en is dus voor alle deelnemers van deze kwaliteitssystemen verplicht.
Welke welzijnschecks moet ik invullen?
De welzijnscheck moet worden ingevuld per UBN voor alle aanwezige diercategorieën (zuigende biggen, gespeende biggen, vleesvarkens en opfokzeugen). Er is geen welzijnscheck voor guste en dragende zeugen.
Waarom is het belangrijk dat de welzijnscheck en het plan van aanpak samen met adviseurs ingevuld worden?
Samen bent u kritischer dan alleen. En dat heeft invloed op het resultaat en de waarde van de welzijnscheck. Door de welzijnschecks samen met adviseurs in te vullen, kunt u gebruik maken van elkaars kennis. Tevens worden er antwoorden gevraagd die de voeradviseur paraat heeft.
Mag mijn dierenarts of voeradviseur de welzijnschecks voor mijn bedrijf invullen?
Een varkenshouder moet bij een IKB-controle een volledig ingevulde en ondertekende welzijnscheck kunnen overhandigen/ laten inzien.
Hoe deze is ingevuld (online of op papier) en wie dat heeft gedaan, doet niet ter zake. Wel geeft de varkenshouder met zijn handtekening aan akkoord te gaan met wat in de welzijnscheck is ingevuld.Hoe zie ik het resultaat per onderwerp?
Wanneer u de welzijnscheck voor een diercategorie helemaal hebt ingevuld (100%), krijgt u het puntenoverzicht te zien bij ‘Uw resultaat’.
Wat zegt het aantal punten per onderwerp?
Per onderwerp (Voeding, Ruimte, Diergezondheid, etc) kunt u in totaal 100 punten krijgen. Check uw aantallen punten per onderwerp en bepaal zelf of en welke (management)maatregelen nodig zijn om een hoger aantal punten te realiseren.
Hoe stel ik gemakkelijk mijn eigen plan van aanpak op?
Bij het resultaat per onderwerp worden adviezen voor (management)maatregelen getoond. De adviezen kunt u aanvinken en deze worden dan automatische in uw eigen plan van aanpak geplaatst.
Wat houdt het plan van aanpak in? Is dit verplicht?
Het plan van aanpak is niet verplicht, maar wel een belangrijke vervolgstap.
Als een welzijnscheck is ingevuld, kunt u via het resultaatoverzicht de voorgestelde adviezen bekijken en indien gewenst opnemen in het plan van aanpak. Door simpel de adviezen aan te vinken en uiteindelijk het plan van aanpak te printen of op te slaan.
Op deze manier heeft u een ander overzicht van welke (management)aanpassingen u kunt nemen, waardoor het welzijn van de varkens verbetert en het risico op bijtgedrag vermindert.
Ook voor het plan van aanpak geldt dat varkenshouders samen met hun adviseurs (dierenarts, voervertegenwoordiger etc.) bepalen welke aanpassingen op hun bedrijf zinvol en uitvoerbaar zijn.Ik heb een bedrijf met meerdere locaties. Moet ik voor elke locatie een aparte welzijnscheck invullen?
Voor elke diercategorie die op een UBN geregistreerd staat, moet een welzijnscheck ingevuld worden. Bijvoorbeeld een gesloten vermeerderingsbedrijf vult de welzijnschecks voor zuigende biggen, gespeende biggen, vleesvarkens en opfokzeugen in.
Wordt een welzijnscheck per UBN of per account opgeslagen?
Alle welzijnscheck(s) die een gebruiker aanmaakt en invult, worden onder één account opgeslagen. Heeft de gebruiker meerdere bedrijfslocaties met verschillende ubn’s dan kan de gebruiker alle ingevulde welzijnschecks onder het zelfde account aanmaken en invullen.
Uiteraard is het toegestaan meerdere accounts aan te maken. Bijvoorbeeld per ubn.
Let op: de gebruiker heeft voor elk account een ander e-mailadres nodig.Hoe bewaar ik de ingevulde welzijnscheck in mijn administratie?
U kunt uw compleet ingevulde welzijnscheck op uw eigen computer opslaan of deze direct printen. Na het invullen van alle vragen krijgt u deze keuzemogelijkheid.
Bij beide keuzes krijgt u een pdf-bestand met daarin alle vragen en uw antwoorden. Tip: sla dit bestand op met de naam van de diercategorie en beoordeelde afdelingen.
Doordat u straks meerdere jaren welzijnschecks hebt ingevuld, kunt u met de opgeslagen checks de voortgang in de aanpak van het dierenwelzijn per jaar vergelijken.
Wat moet ik doen met mijn ingevulde welzijnscheck?
U hoeft de ingevulde welzijnschecks NIET op te sturen of te mailen. Bij een IKB-controle moet u de ingevulde welzijnschecks beschikbaar hebben. U laat de welzijnscheck op papier of digitaal aan de IKB-controleur zien.
Hoe krijgt de IKB-controleur mijn ingevulde welzijnscheck te zien?
U hoeft de ingevulde welzijnschecks NIET op te sturen of te mailen. Bij een IKB-controle moet u de ingevulde welzijnschecks beschikbaar hebben. U laat de welzijnscheck op papier of digitaal aan de IKB-controleur zien.
Wat wil de IKB-controleur weten?
Bij de IKB-controle moet u kunnen aantonen dat u de welzijnscheck voor de voorkomende diercategorieën heeft ingevuld. Dit kan op papier of digitaal zijn.
De welzijnscheck moet jaarlijks ingevuld worden, bij de controle mag de welzijnscheck dus niet ouder dan één jaar zijn.Ik ben vleesvarkenshouder. Hoe kan ik werken aan het houden van varkens met intacte staarten?
Voor vleesvarkenshouders is het - naast het invullen van de welzijnscheck en het plan van aanpak - belangrijk dat zij afstemming zoeken met de leverancier van de biggen. Vleesvarkenshouders en vermeerderaars kunnen afspraken maken met elkaar en informatie over de resultaten uitwisselen. Door elkaar te informeren en samen te werken, kunnen er écht stappen gezet worden!
Mijn voerleverancier hanteert andere voedernormen dan vermeld in de welzijnscheck. Wat te doen?
Neem contact op met uw voeradviseur om dit te bespreken. En bekijk het document ‘Toelichting op vragen over voersamenstelling welzijnscheck’.
Waar kan ik meer informatie vinden?
Voor de achtergronden van de welzijnscheck kunt de website vitalevarkenshouderij.nl raadplegen.
Heeft u specifieke vragen over een van de welzijnschecks, raadpleeg dan de invulhulp.
Staat uw vraag er niet tussen? Dan kunt u deze stellen via het contactformulier.
Waar kan ik terecht als ik vragen of opmerkingen heb over de welzijnscheck?
U kunt voor al uw vragen contact opnemen met info@pov.nl. Geef aub in de mail duidelijk aan wat uw vraag of opmerking is, uw naam en telefoonnummer.
Achtergronden
Het ontstaan van de welzijnscheck varkens heeft een al wat langere voorgeschiedenis. Het begon in juni 2013 met de Verklaring van Dalfsen. Varkenshouders, diverse bedrijven en organisaties in de varkenssector en de Dierenbescherming besloten gezamenlijk als werkgroep Krulstaart* het staartbijten op varkensbedrijven aan te pakken. Op basis van de aanbevelingen van de Werkgroep Krulstaart ambieerden LTO en NVV om stapsgewijs gedeeltelijk en - indien verantwoord - op de lange termijn geheel te stoppen met staarten couperen.
In de loop van de jaren is het thema verbreed naar bijtgedrag in het algemeen; het bijten in oren, staarten en flanken. In 2016 heeft de Europese Commissie aangegeven dat alle EU-lidstaten erop moeten toezien dat varkenshouders jaarlijks een risicobeoordeling bijtgedrag uitvoeren. Het doel van de risicobeoordeling is om verantwoord toe te werken naar het verder verbeteren van het dierenwelzijn en uiteindelijk het niet meer couperen van staarten.
Om invulling te geven aan deze opdracht heeft de werkgroep Krulstaart* het onderzoeksprogramma 'Intacte staarten' opgezet om ervaringen op te doen in de praktijk. Daarnaast heeft de Coalitie Vitale Varkenshouderij in 2019 het onderwerp 'Intacte staarten' opgenomen in het Programma Vitale Varkenshouderij. Op deze manier is het voorkómen van bijtgedrag en daarmee het realiseren van intacte staarten bij varkens een belangrijk actiepunt geworden.
Het maakt de weg vrij om heel concreet invulling te geven aan de EU-opdracht: de Nederlandse varkenshouderij ontwikkelt een eigen welzijnscheck varkens. Varkenshouders, onderzoekers, dierenartsen en voeradviseurs zijn hierover uitgebreid geconsulteerd. Op 1 juli 2020 is de welzijnscheck officieel geïntroduceerd als onderdeel van de kwaliteitssystemen IKB Varken en IKB Nederland Varkens. Jaarlijks vullen varkenshouders een welzijnscheck in voor alle diercategorieën die op het bedrijf aanwezig zijn. In 2021 is de welzijnscheck geupdatet.
Nieuws
POV lanceert Welzijnscheck 2.0
De Welzijnscheck voor varkens, die vorig jaar juli beschikbaar kwam, is aangepast. Varkenshouders hebben adviezen aangedragen voor verbetering. De belangrijkste...
Met welzijnscheck stappen zetten in bedrijfsmanagement
'Probeer de welzijnscheck zo te bekijken dat hij bedrijfseffectief is. Er zijn altijd wel zaken op je bedrijf die beter kunnnen en het resultaat daarvan merk je direct in de pocket', zegt Mark...
Welzijnscheck varkens maakt welbevinden varkens aantoonbaar
Afnemers in binnen- en buitenland stellen hoge eisen aan het dierenwelzijn van varkens. Voor het aantoonbaar maken van een goed dierenwelzijn heeft de Producenten Organisatie Varkenshouderij de welzijnscheck...
Partners
De welzijnscheck varkens is ontwikkeld door de POV samen met de partners van de begeleidingscommissie Staarten. Wageningen UR heeft de uitvoering gedaan in nauwe samenwerking met varkenshouders, dierenartsen en voervertegenwoordigers.
De partners in de Begeleidingscommissie Staarten zijn de volgende: POV, Nevedi, COV, KNMvD, Vee&Logistiek Nederland, fokkerijorganisaties, Dierenbescherming en het Ministerie van LNV.