PRRS voorlopersgroep

𝗪𝗮𝘁 𝗹𝗲𝘃𝗲𝗿𝗲𝗻 𝗱𝗲 𝗣𝗥𝗥𝗦-𝗼𝗻𝗱𝗲𝗿𝘇𝗼𝗲𝗸𝗲𝗻 𝗷𝗼𝘂 𝗮𝗮𝗻 𝗶𝗻𝗳𝗼𝗿𝗺𝗮𝘁𝗶𝗲?
PRRS-vrij in 2050 betekent dat alle dieren PCR-negatief zijn, wat inhoudt dat er geen vaccinaties meer nodig zijn. Om dit te bereiken, is het eerste doel om de gespeende biggen PCR-negatief te krijgen en ze niet langer te vaccineren. PRRSv vaccinatie wordt vaak geëist door handelaar. Dus op de langer termijn is het doel stoppen met vaccineren. Het stoppen met vaccineren bij de zeugen zal één van de laatste stappen zijn.

𝗪𝗲𝗹𝗸𝗲 𝗸𝗮𝗻𝘀𝗲𝗻 𝘇𝗶𝗲 𝗷𝗶𝗷 𝘃𝗼𝗼𝗿 𝗱𝗲 𝗯𝗲𝗱𝗿𝗶𝗷𝘃𝗲𝗻?
De belangrijkste risicofactoren voor PRRS zijn de in- en uitvoer van dieren, evenals het transport van kadavers en mest. Om PRRS-vrij te kunnen worden, zul je geen dieren meer moeten aanvoeren. Dus eigen aanfok zal daar een belangrijke rol in spelen.

𝗪𝗮𝘁 𝘇𝗶𝗷𝗻 𝗷𝗲 𝗶𝗻𝘇𝗶𝗰𝗵𝘁𝗲𝗻 𝘁𝗼𝘁 𝗻𝘂 𝘁𝗼𝗲?
De grootste uitdaging zal zijn om de urgentie en motivatie onder varkenshouders te vergroten. Dit zal, geloof ik, niet gebeuren als het alleen vanuit van de varkenshouders moet komen. Varkenshouders zijn gewend geraakt aan het produceren met PRRS op het bedrijf. Zeugen en biggen worden vaak netjes geënt en de klinische gevolgen lijken dan mee te vallen. Om de motivatie te stimuleren zal de boer bijvoorbeeld beter betaald moeten worden voor PRRS-vrije biggen, zoals momenteel in Denemarken gebeurt. Of de overheid zou de sector kunnen verplichten om PRRS-vrij te worden, zoals in Hongarije het geval is. Ik denk echter niet dat de Nederlandse overheid zich hier actief mee zal bemoeien. Als er een manier gevonden wordt waarmee de stimulans voor de boeren groot genoeg is, dan is het haalbaar om in 2050 PRRS-vrij te zijn.

Heb jij al verbeteringen kunnen doorvoeren op jouw bedrijf?
Inmiddels zijn de looplijnen aangepast en het veldvirus verdween daarna. Zonder laboratoriumonderzoek zou dit effect niet zo duidelijk zichtbaar zijn. Om de extra handelingen voor een betere hygiëne te stimuleren, is het juist wel heel fijn om het effect zichtbaar te krijgen. Zo wordt extra motivatie en bewustzijn gecreëerd.

Wat zijn je inzichten tot nu toe?
Ik ben van mening dat de PRRS-enting voor zeugen mogelijk altijd behouden moet blijven, maar het uiteindelijke doel moet zijn om de biggen niet langer te hoeven enten. Of het haalbaar is om in 2050 PRRS-vrij te zijn, durf ik niet met zekerheid te zeggen. De recente en komende krimp in de sector kan de weg naar dit doel vergemakkelijken, maar het blijft een lange weg. Het vereist samenwerking van alle betrokkenen in de sector, die zullen consequent en transparant moeten zijn om dit doel te bereiken.

𝗪𝗮𝘁 𝗹𝗲𝘃𝗲𝗿𝘁 𝗵𝗲𝘁 𝗣𝗥𝗥𝗦-𝗼𝗻𝗱𝗲𝗿𝘇𝗼𝗲𝗸 𝗷𝗼𝘂𝘄 𝗯𝗲𝗱𝗿𝗶𝗷𝗳 𝗼𝗽?
De onderzoeken bieden ons waardevolle inzichten over de huidige situatie op ons bedrijf. Ze helpen ons begrijpen wat er aanwezig is en hoe we hiermee kunnen omgaan.

𝗛𝗲𝗯 𝗷𝗶𝗷 𝗮𝗹 𝘃𝗲𝗿𝗯𝗲𝘁𝗲𝗿𝗶𝗻𝗴𝗲𝗻 𝗸𝘂𝗻𝗻𝗲𝗻 𝗱𝗼𝗼𝗿𝘃𝗼𝗲𝗿𝗲𝗻 𝗼𝗽 𝗷𝗼𝘂𝘄 𝗯𝗲𝗱𝗿𝗶𝗷𝗳?
Jazeker. We hebben nu een protocol opgesteld voor de aankoop van onze fokgelten (25 kg), die de meest kwetsbare groep vormen en mogelijk ziekten kunnen introduceren. Door een passende quarantaine toe te passen, hebben we dit risico verminderd. Op dit gebied hebben we een betere scheiding kunnen bewerkstelligen. Aankoop zal altijd een risico blijven. Het zal helpen wanneer we er naar streven om samen te werken en zo toe te werken naar een PRRS-vrij land.

𝗪𝗮𝘁 𝘇𝗶𝗷𝗻 𝗷𝗲 𝗶𝗻𝘇𝗶𝗰𝗵𝘁𝗲𝗻 𝘁𝗼𝘁 𝗻𝘂 𝘁𝗼𝗲?
Het is belangrijk dat er in de gehele piramide, van fokker tot slachter, bewustwording komt. Alleen door effectieve samenwerking kunnen we ons doel bereiken. De eerste stap is om KI-beren PRRS-vrij te maken en te houden, gevolgd door de subfokbedrijven. Deze moeten samen zorgen voor een PRRS-vrije uitstroom. Ik verwacht dat we dit doel binnen de komende 15 jaar moeten kunnen bereiken.  Om een PRRS-vrij land te realiseren, moeten we ook kijken naar de financiële middelen en motivatie om iedereen op één lijn te krijgen.

𝗪𝗲𝗹𝗸𝗲 𝗸𝗮𝗻𝘀𝗲𝗻 𝘇𝗶𝗲 𝗷𝗶𝗷 𝘃𝗼𝗼𝗿 𝗱𝗲 𝗯𝗲𝗱𝗿𝗶𝗷𝘃𝗲𝗻?
Ik ben van mening dat er ook nog veel uitdagingen zijn op het gebied van het varkenstransport. Vaak komen dieren besmet met PRRS binnen op het bedrijf. Maar ook liggen er nog veel kansen bij het transport, met name vervoermiddelen die ook naar de slachterij rijden. Varkenshouders zouden er van uit moeten gaan dat elke vrachtwagen die op het erf komt potentieel besmet is.  Als we er zo mee omgaan, dan zijn daar nog goede stappen te zetten.
Het PRRS vaccin voorkomt ernstige ziektebeelden, maar de verspreiding stopt daarmee niet. Een project als dit zou de hele sector moeten aanzetten tot oplossingsgerichte gesprekken en acties.

𝗪𝗮𝘁 𝘇𝗶𝗷𝗻 𝗷𝗲 𝗶𝗻𝘇𝗶c𝗵𝘁𝗲𝗻 𝘁𝗼𝘁 𝗻𝘂 𝘁𝗼𝗲?
Ik merk dat dierenartsen steeds meer met elkaar in gesprek gaan over hoe we dit collectief kunnen aanpakken. Samen sparren we over wat we tegen komen en waar we aan moeten werken om de PRRS-druk te verminderen.  
We moeten ons wel realiseren dat we momenteel een milde PRRS-stam hebben vergeleken met sommige andere streken op de wereld en relatief weinig echte doorbraken op bedrijven zien, vergeleken met sommige andere landen. Wanneer we steeds meer bedrijven vrij krijgen en ze raken daarna toch weer besmet, dan zal de impact voor de varkenshouder wel groter worden. Ook hier moeten we over gaan nadenken en ons ook op voorbereiden. Dit moet ons er niet van weerhouden, maar het is wel realistisch om ook naar deze onzekerheden te kijken. Daar zal wat tegenover moeten staan voor de varkenshouder.
Wij moeten wat mij betreft ook in dit stadium alles op tafel leggen. Bijvoorbeeld: is het een optie om eerst een periode te starten met massaal te vaccineren tegen PRRS, in plaats van te kijken bij welke groep we starten met het stoppen?  Een dergelijke manier is toegepast bij Aujesky. Ik kan zo niet zeggen of dit de juiste manier is voor dit virus, maar dit soort discussie tussen wetenschap en praktijk kan heel zinvol zijn. Het is sowieso essentieel om dit als hele sector gezamenlijk op te pakken.

𝐇𝐞𝐛 𝐣𝐢𝐣 𝐚𝐥 𝐯𝐞𝐫𝐛𝐞𝐭𝐞𝐫𝐢𝐧𝐠𝐞𝐧 𝐤𝐮𝐧𝐧𝐞𝐧 𝐝𝐨𝐨𝐫𝐯𝐨𝐞𝐫𝐞𝐧 𝐨𝐩 𝐣𝐨𝐮𝐰 𝐛𝐞𝐝𝐫𝐢𝐣𝐟?
Op basis van het plan van aanpak hebben we de quarantaine van onze eigen aanfok verbeterd. De opfokgelten worden gevaccineerd en krijgen nu een cooling down. Er worden dan geen dieren meer toegevoegd en geen dieren verplaatst. Nadat we bloed hebben afgenomen, gaan ze terug naar het zeugenbedrijf. Dankzij deze aanpassing, hebben we de laatste drie keer alles PRRS-vrij getapt, zowel de opfok als de gespeende biggen. PRRS is een verminderaar van de weerstand. Nu dit is verbeterd zien wij minder ondereind en minder uitval bij de gespeende biggen. Ook bij de zeugen zien we minder vroeggeboortes en minder mummies.

𝐖𝐚𝐭 𝐳𝐢𝐣𝐧 𝐣𝐞 𝐢𝐧𝐳𝐢𝐜𝐡𝐭𝐞𝐧 𝐭𝐨𝐭 𝐧𝐮 𝐭𝐨𝐞?
In het begin had ik weinig vertrouwen dat de aanpassingen bij de opfokgelten echt tot verbetering zouden leiden. Ik ben blij dat wij voor dit traject hebben gekozen. Het zou mooi zijn als dit op bredere schaal wordt aangepakt. Zodat bepaalde gebieden vrij gaan worden, want als een naburig bedrijf PRRS heeft en jij hebt niet geënt, dan heb je wel een probleem. Door een goede samenwerking per gebied zou een PRRS vrij 2050 haalbaar moeten zijn, maar hierover dacht ik een jaar geleden nog anders.

𝗪𝗲𝗹𝗸𝗲 𝗸𝗮𝗻𝘀𝗲𝗻 𝘇𝗶𝗲 𝗷𝗶𝗷 𝘃𝗼𝗼𝗿 𝗱𝗲 𝗯𝗲𝗱𝗿𝗶𝗷𝘃𝗲𝗻?
Ik maak altijd een stappenplan per bedrijf. Ik wil eerst weten of de biggen die geboren worden PRRS-negatief zijn. Als deze regelmatig PRRS-positief geboren worden, wil dat zeggen dat PRRS rond gaat in de drachtstal. De kans is dan groot dat dit mee komt bij de invoer van de gelten. Ik denk dat voor bedrijven met eigen aanfok nog veel kansen liggen. Vaak zie je meerdere leeftijden in één afdeling en vaak komen deze afdelingen ook niet helemaal leeg, wat de PRRS virus circulatie in stand houdt. Wij moedigen aan op bedrijven met eigen aanfok / opfok om de opfokgelten in gescheiden leeftijdsbatches te gaan houden. Wanneer er geen eigen aanfok is, is dit wel moeilijker; dan ben je afhankelijk van de status van de gelten bij aanvoer.
Ik ben van mening,  dat er vooral veel aandacht moet komen voor status van de uitgeleverde gelten van de subfokbedrijven. Wanneer zij stappen maken, kunnen de onderliggende bedrijven dat ook. Het is een ketenaanpak, waarbij de top van de piramide moet beginnen en iedereen moet samenwerken.

𝗪𝗮𝘁 𝘇𝗶𝗷𝗻 𝗷𝗲 𝗶𝗻𝘇𝗶𝗰𝗵𝘁𝗲𝗻 𝘁𝗼𝘁 𝗻𝘂 𝘁𝗼𝗲?
Wanneer een geïnfecteerd dier lang genoeg apart gehouden kan worden (minimaal 200 dagen) dan overwint het dier de infectie volledig. Niet alleen bij een enkel dier, maar ook bij een koppel. Met deze gedachte kan de infectie cirkel dus doorbroken worden. Dat is alleen mogelijk door tijdelijk geen gelten in te zetten, wat natuurlijk niet altijd haalbaar is, óf de gelten heel strikt apart te houden in een batchsysteem en ze, zonder dat ze PRRS virus uitscheiden, te introduceren in de zeugenstapel. Als dit structureel lukt, dan zien we dat de rest van de populatie ook PRRS-negatief wordt. Uiteraard is ook de externe biosecurity van belang. Want wanneer de externe biosecurity daarbij niet op orde is, is het dweilen met de kraan open.
Voor vleesvarkensbedrijven is dit allemaal een stuk lastiger. In Amerika zie je dat dit soort bedrijven vaak all-in all-out bevolkt worden, maar in Nederland is een vleesvarkensbedrijf vaak gekoppeld aan één (of twee) zeugenbedrijven en staan ze dichter op elkaar, wat het lastiger maakt.
Wel zal de PRRS-druk vanzelf verminderen, doordat het totale aantal bedrijven minder wordt. Maar ook zal de infectiedruk verminderen doordat er steeds minder bedrijven zijn met veldvirus circulatie. PRRS-vrije biggen ontvangen, bied succes om PRRS-vrij te kunnen blijven.